Ο υποκλυσμός ή αλλιώς κλύσμα περιλαμβάνει την εισαγωγή υγρού στο ορθό μέσω του πρωκτού, με σκοπό να καθαρίσει ή να διεγείρει την κένωση του εντέρου.
Χρησιμοποιείται εδώ και εκατοντάδες χρόνια ως θεραπευτική μέθοδος για την αντιμετώπιση της χρόνιας δυσκοιλιότητας, αλλά και στο πλαίσιο προετοιμασίας για ορισμένες ιατρικές εξετάσεις ή χειρουργικές επεμβάσεις.
Ο υποκλυσμός μπορεί να γίνει από γιατρό ή από τον ίδιο τον ασθενή στο σπίτι.
Περιεχόμενα:
- Υποκλυσμός τι είναι
- Υποκλυσμός είδη
- Υποκλυσμός ενδείξεις
- Υποκλυσμός στο σπίτι πώς γίνεται
- Συχνές ερωτήσεις
Υποκλυσμός τι είναι
Ο υποκλυσμός αποτελεί στην ουσία μια διαδικασία που στοχεύει στην αποσυμφόρηση του εντέρου, χρησιμοποιώντας ειδικό φυσικό διάλυμα.
Κατά τον υποκλυσμό, το διάλυμα εισάγεται στο έντερο από το ορθό με τη βοήθεια του καθετήρα (σωλήνα αερίων) ή του ρύγχου.
Σκοπός του υποκλυσμού είναι να επιτευχθεί ο περισταλτισμός του εντέρου και να διευκολυνθεί η αποβολή του περιεχομένου του.
Υποκλυσμός είδη
Ο υποκλυσμός διακρίνεται σε δύο είδη, τον χαμηλό και τον υψηλό υποκλυσμό, ανάλογα με το πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο ασθενής. Ο γιατρός αποφαίνεται για το είδος του υποκλυσμού που χρειάζεται να γίνει, αφού υποβληθεί στον απαραίτητο έλεγχο ο ασθενής.
Χαμηλός υποκλυσμός
Συνιστάται σε πιο ήπιες περιπτώσεις. Χαμηλός εκκενωτικός υποκλυσμός είναι η διαδικασία εισαγωγής υπακτικού διαλύματος στο έντερο με ρύγχος από το ορθό.
Σκοπός του είναι να προκληθεί περισταλτισμός του εντέρου και να διευκολυνθεί η αποβολή του περιεχομένου του.
Στις περισσότερες περιπτώσεις διενεργείται χαμηλός υποκλυσμός για την ανακούφιση της δυσκοιλιότητας ή της μάζας σκληρών κοπράνων (ενσφήνωση), που συγκεντρώνεται στο τελευταίο μέρος του εντέρου, προκαλώντας παρεμπόδιση.
Πραγματοποιείται συνήθως πριν από ιατρικές εξετάσεις ελέγχου του παχέος εντέρου, όπως ορθοσκόπηση, κολονοσκόπηση και σιγμοειδοσκόπηση.
Υψηλός υποκλυσμός
Πραγματοποιείται σε σοβαρότερες περιπτώσεις, σύμφωνα πάντα με τις οδηγίες του γιατρού. Στον υψηλό υποκλυσμό εισάγεται ένα υπακτικό διάλυμα στο έντερο μέσω του καθετήρα από το ορθό.
Επιπλέον, ανάλογα με το σκοπό για τον οποίο διενεργείται ένας υποκλυσμός, διακρίνεται σε επιμέρους κατηγορίες, όπως:
- Καθαρτικός: για να απομακρυνθεί το εντερικό περιεχόμενο
- Φαρμακευτικός: για τη χορήγηση φαρμάκων
- Διαγνωστικός: για διαγνωστικούς σκοπούς
- Θρεπτικός: για παροχή τεχνητής διατροφής
Υποκλυσμός ενδείξεις
Το κλύσμα κρίνεται απαραίτητο και διενεργείται κατά τις εξής περιπτώσεις:
- Χρόνιας δυσκοιλιότητας
- Δυσκοιλιότητας για περισσότερες από 2 συνεχόμενες ημέρες
- Πριν εισαχθεί ο ασθενής στο χειρουργείο για κάποια επέμβαση
- Πριν τη διενέργεια ενδοσκόπησης του εντέρου ή άλλων διαγνωστικών εξετάσεων
- Έπειτα από εντολή γιατρού για συγκεκριμένο σκοπό
- Έντονου πόνου στην κοιλιά
Επίσης, βάση σύγχρονης έρευνας που μελετά τον επιπλοπλασμό της δυσκοιλιότητας στους ηλικιωμένους σε σχέση με την άνοια (τα αποτελέσματα της οποίας έχουν δημοσιευτεί στο Frontiers in Neuroscience), καταδεικνύει ότι η δυσκοιλιότητα και η άνοια παρουσιάζουν παρόμοια επιδημιολογικά χαρακτηριστικά.
Οι αλλαγές που προκύπτουν στην εντερική χλωρίδα και τα χαρακτηριστικά του άξονα εγκεφάλου-εντέρου διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στις παθογένειες των δύο ασθενειών, υποδηλώνοντας την πιθανή στενή σύνδεση μεταξύ τους.
Υποκλυσμός στο σπίτι πώς γίνεται
Ο υποκλυσμός μπορεί να πραγματοποιηθεί τόσο σε κάποιο ιατρικό κέντρο από εκπαιδευμένο νοσηλευτή, όσο και στο σπίτι σας.
Ορισμένοι τύποι υποκλυσμού γίνονται αποκλειστικά σε ιατρεία και δεν χρησιμοποιούνται ως θεραπεία της δυσκοιλιότητας.
Για παράδειγμα, στο κλύσμα βαρίου (βαριούχος υποκλυσμός) χρησιμοποιείται μια υγρή ένωση (διάλυμα θειικού βαρίου), η οποία τονίζει κάποιες περιοχές του γαστρεντερικού σωλήνα. Αυτό διευρύνει την ποσότητα της οδού που μπορεί να δει ο γιατρός σας κατά τη διάρκεια μιας διαγνωστικής εξέτασης.
Όταν δεν πρόκειται για τέτοιες περιπτώσεις, ο υποκλυσμός στο σπίτι αποτελεί μία οικονομικότερη λύση, η οποία απαιτεί όμως τη γνώση των λεπτομερών οδηγιών από το γιατρό σας, αλλά και τη βοήθεια κάποιου αγαπημένου προσώπου για την πραγματοποίηση της διαδικασίας.
Στα κλύσματα χρησιμοποιείται ένα διάλυμα με αλμυρό νερό, η τοποθέτηση του οποίου γίνεται σε μια σακούλα από τη μία πλευρά του σωλήνα. Η άλλη πλευρά θα πρέπει να λιπανθεί και να τοποθετηθεί κατευθεία στο ορθό.
Το διάλυμα θα φτάσει με σωστό τρόπο στο παχύ έντερο, αφού αγκαλιάσετε τα γόνατά σας μπροστά από το στήθος και καθώς παραμείνετε ξαπλωμένοι στο στομάχι σας ή στο πλάι.
Βήματα υποκλυσμού στο σπίτι
Για να διενεργήσετε επιτυχώς τον υποκλυσμό χωρίς παρενέργειες ή επιπλοκές, ακολουθήστε τα παρακάτω βήματα με προσοχή και σύμφωνα με την παρακάτω σειρά:
- Γεμίστε τη σακούλα υποκλυσμού με το διάλυμα που επιθυμείτε, με τη χρήση ζεστού νερού. Σιγουρευτείτε ότι ο σφιγκτήρας παραμένει κλειστός. Κρατήστε τη σακούλα με το άκρο του εύκαμπτου σωλήνα προς τα κάτω και ανοίξτε για λίγο τον σφιγκτήρα, ώστε να απαλλαγείτε από τυχόν φυσαλίδες αέρα που δεν θέλετε να εισαχθούν στο παχύ έντερο.
- Κρεμάστε την τσάντα δίπλα στην μπανιέρα, ώστε να είναι προσβάσιμη σε εσάς καθώς είστε ξαπλωμένοι στην αριστερή σας πλευρά.
- Θα πρέπει να λιπάνετε το άκρο του σωλήνα για να κάνετε πιο εύκολη και άνετη την εισαγωγή του σωλήνα για όχι περισσότερο από 10 εκατοστά στο ορθό σας. Σηκώστε προς τα κάτω και σπρώξτε τον πρωκτό σας προς τα έξω για να διευκολύνετε την εισαγωγή του σωλήνα. Ξαπλώστε στην αριστερή σας πλευρά και αγκαλιάστε τα γόνατά σας στο στήθος σας.
- Περιμένετε να γίνει η εισαγωγή του υγρού στο ορθό σας, αναπνέοντας βαθιά και παρακολουθώντας την τσάντα μέχρι να αδειάσει.
- Αφαιρέστε το ακροφύσιο από το ορθό σας με αργές και όχι απότομες κινήσεις.
- Το πιο πιθανό είναι αμέσως μετά να νιώσετε την επιθυμία για κένωση. Ανάλογα με το στόχο του υποκλυσμού, ακολουθήστε τις αντίστοιχες οδηγίες και κινηθείτε είτε προς την τουαλέτα, είτε περιμένοντας για την κατακράτηση.
Σε περίπτωση που εσείς ή οι αγαπημένοι σας δεν είναι εφικτό να μετακινηθείτε, παρέχουμε τη δυνατότητα υποκλυσμού στο σπίτι, με τη βοήθεια άρτια εκπαιδευμένου και εξειδικευμένου προσωπικού.
Δείτε τις μεμονωμένες μας τιμές νοσηλευτικών πράξεων στο πλαίσιο της υπηρεσίας μας για κατ’ οίκον νοσηλεία.
Συχνές ερωτήσεις
1. Είναι ασφαλής ο υποκλυσμός στο σπίτι;
Αν κάνετε χρήση του σωστού διαλύματος για υποκλυσμό και των κατάλληλα αποστειρωμένων εργαλείων, ο υποκλυσμός στο σπίτι θεωρείται ασφαλής. Ακόμη, πρέπει να γνωρίζετε πώς να κάνετε ορθή χρήση των εργαλείων υποκλυσμού, ώστε να μην τραυματίσετε τον πρωκτό, το ορθό ή το κάτω κόλον.
Συχνά όμως, οι υποκλυσμοί και ο καθαρισμός του παχέος εντέρου μπορεί να προκαλέσουν συμπτώματα, όπως ναυτία, αφυδάτωση και απόρριψη της φυσικής ισορροπίας των ηλεκτρολυτών.
Για να κάνετε υποκλυσμό στο σπίτι θα πρέπει να έχετε τη σύμφωνη γνώμη του ιατρού σας, αλλά και να έχετε λάβει τις απαραίτητες προφυλάξεις για την αποτροπή ανεπιθύμητων επιπλοκών ή παρενεργειών.
2. Ο χυμός λεμονιού και ο καφές δυσχεραίνουν ή διευκολύνουν τον υποκλυσμό;
Δεν έχει αποδειχθεί επιστημονικά η χρησιμότητα του λεμονιού και του καφέ ως φυσικών ουσιών για τον υποκλυσμό.
Οι ενώσεις των εσπεριδοειδών ή του καφέ μπορούν να οδηγήσουν στη διαταραχή της ισορροπίας των βακτηρίων που υπάρχουν στο έντερο και να προκαλέσουν επιπλοκές, όπως εγκαύματα από το ορθό, βακτηριακές λοιμώξεις ή ακόμη και θάνατο.
Σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να δοκιμάσετε τις ουσίες αυτές κατά τον υποκλυσμό χωρίς τη συμβουλή γιατρού.
3. Ποια είναι η αίσθηση ενός υποκλυσμού;
Ο υποκλυσμός δημιουργεί μια άβολη αίσθηση. Εισάγοντας έναν σωλήνα στο ορθό σας και προκαλώντας την πλήρωση του παχέος εντέρου με ένα υγρό, δεν μπορείτε να έχετε και την πιο άνετη αίσθηση, όμως όταν γίνεται σωστά δεν θα πρέπει να είναι επώδυνη.
Μπορεί να αισθανθείτε κάπως «βαριά» την κοιλιά σας και το κατώτερο γαστρεντερικό σύστημα λόγω της εισροής των υγρών. Ακόμη, υπάρχει η πιθανότητα εμφάνισης ήπιων μυικών συσπάσεων ή σπασμών.
Αυτό αποτελεί σημάδι ότι ο οργανισμός ανταποκρίνεται στον υποκλυσμό και πως οι μύες θα προκαλέσουν την αποβολή των κοπράνων εκτός του σώματός σας.
4. Ποιος είναι ο χρόνος δράσης του υποκλυσμού;
Ο χρόνος δράσης του υποκλυσμού δεν είναι συγκεκριμένος, ποικίλοντας αναλόγως της κατάστασης του ασθενή (κατακεκλιμένος ή περιπατητικός), αλλά και του αριθμού ημερών που δεν είχε γίνει η κένωση του εντέρου.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να έχει άμεση απόδοση, εντός των επόμενων τριών ωρών, αλλά και εντός του επόμενου 24ώρου.
Πώς μπορώ να μειώσω την δυσφορία από τον υποκλυσμό;
30m
1. Χαλαρώστε
Επειδή η νευρικότητα και οι σφιχτοί μύες του ορθού σας μπορεί να προκαλέσουν εντονότερη δυσφορία, προσπαθήστε να είστε χαλαροί. Δοκιμάστε να κάνετε ένα ζεστό μπάνιο πριν ή να ακούσετε τη μουσική που σας χαλαρώνει πριν τον υποκλυσμό.
2. Αναπνεύστε βαθιά
Κατά την εισαγωγή του σωλήνα αναπνεύστε βαθιά, μετρώντας ως το 10 και εκπνεύστε μετρώντας αργά ως το 10, αφού ο σωλήνας είναι στη θέση του. Μείνετε συγκεντρωμένοι και εστιασμένοι στις αναπνοές σας καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας.
3. Ασκήστε πίεση
Αν υπάρχει δυσκολία στην εισαγωγή του σωλήνα, ασκήστε πίεση προς τα κάτω για να χαλαρώσουν οι μύες και να γλιστρήσει ευκολότερα στο ορθό σας ο σωλήνας.
Πηγές:
- Τι πρέπει να γνωρίζετε για τον υποκλυσμό – Webmd.com
- Όσα πρέπει να γνωρίζετε για τα κλύσματα – Medical News Today
